A Represión Sexual na España de Franco

Este é o título dun interesantísimo artigo publicado no ano 1977 en Historia 16 por Luis Alonso Tejada.
Rinme moito coa parte final, que fala do cine Yago en Compostela.
Transcribo:

"A dobraxe obrigatoria e as dobres versións.
A dobraxe das películas estranxeiras ao castelán, introducida nos seus inicios para facilitar o entendemento do espectador hispano, foi de seguido o principal instrumento do que se valeu a censura para manipular ao seu capricho os diálogos e ata a liña argumental dos films. A orde ministerial do 23 de abril de 1941 impuxo de maneira obrigatoria a dobraxe ao tempo que prohibía as versións orixinais.
Mediante os novos diálogos púñase en boca dos "dobradores" canto se desexaba que dixeran. Nesto chegouse case á perfección en canto sincronización e picardía, e en ocasións ao colmo do retorcemento mental. Moi poucos espectadores eran capaces de detectar o engano, aínda que algunhas veces a falta de coherencia resultaba manifesta. Na versión española de "Arco de Triunfo" (1947), película de Lewis Milestone, aparecen nunha escea o personaxe representado por Ingrid Bergman e o seu amante. Pregúntanlle entón a ela: ¿É o teu marido? E a resposta sume en perplexidade ao espectador. Namentras a actriz move a cabeza en decidido xesto negativo, dos seus beizos sae un inocente e rotundo "si".
Como escribira en 1955 J.A. Bardem, ilustre director cinematográfico e bo coñecedor do asunto, polo procedemento da dobraxe os censores "poden trocar os esposos en irmáns (Mogambo) ou as verbas de amor desesperado en prego (As Neves do Kilimanjaro) ou o marido en pai ( Champion).
(...)
A fórmula coa que os productores tomáronse o desquite dos estragos que nos seus films levaba a cabo a censura foi a da dobre versión. Consiste en efectuar dúas copias dunha mesma película, unha censurada, destinada ao público español, e outra, íntegra, para o exterior. A idea xurdiu espontaneamente nos anos cincoenta cando encetou o sistema das coproduccións internacionais e estas enzopelaron con graves conflitos coa censura espñaola. Ao parecer, a primeira película da que se fixo dobre versión foi "La princesa de Éboli" (1954) coproducción angloespañola, con Olivia de Havilland e Gilbert Roland. Como ao censores non lles resultara grata a forma en que se trataban as aventuras amorosas de dona Ana de Mendoza con Antonio Pérez e o mesmo Filipe II e botaran man ás tesoiras, os productores británicos dixeron que a lo menos eles querían a versión completa.
A dobre versión pareceu coma auga de maio aos productores españois anguriados dende sempre pola falta de competitividade dos nosos films no mercado internacional, mesmo en Hispanoamérica. Entre quen con máis presteza se dispuxeron a explotar o filón das dobres versións cóntase o productor e director Iquino, que xa en 1954 rodou "La Pecadora" coa actriz de revista Carmen del Lirio en dobre actuación, para consumo interno e para a exportación.
(...)
As dobres versións, aínda que oficialmente prohibidas, foron na práctica estimuladas pola mesma Dirección General de Cinematografía a traverso da empresa "Cinespaña", ente paraestatal para a promoción do cine español no estranxeiro. Isto significaba que a Administración recoñecía que a falta de competitividade das nosas películas no mercado internacional debíase ao seu escaso atrevemento en tódolos terreos e particularmente no erótico. E aínda que a censura siguía intrasixente de cara ao interior, para versións destinadas á exportación Cinespaña pagaba moito máis por películas con señoras espidas que por películas castas. Como o lector suporá, esta duplicidade na "política" cinematográfica do Réxime, aínda que notoria, non ficaba na rúa, nin se discutía na prensa e nos medios de comunicación. Grazas a esta discreción moitos inxenuos continuaron crendo no mito de España como reserva espiritual de Occidente.

Referiremos para terminar este apartado unha historia ente cómica e insólita que, se ben sucedeu nunha época posterior- enmarca coa precisión e viveza do real, o case incrible fenómeno das dobres versións. Trátase da exhibición, por erro, nun cine de Santiago de Compostela, dunha versión non censurada destinada á exportación.
Os espectadores que certa tarde de xaneiro de 1973 acudiron ao cine Yago
a ver a película "Las Melancolicas", de Rafael Romero, atopáronse cunha sorpresa monumental. A medida que o film avanzaba, íanse presentando unha serie de esceas eróticas e de desnudos xamáis vistos en España. Algúns creron ver visións. ¿tratábase dunha película española? ¿estaba autorizada a súa proxección? ¿Cómo chegara a Santiago? A explicación é obvia, coñecidos os antecedentes: por erro estábase exhibindo unha "versión especial" para a exportación en lugar da copia censurada que se autorizara para a distribución nacional.
Cando os sorprendidos espectadores da versión libre de "Las Melancólicas" sairon do cine, comunicaron o seu descobremento a amigos e coñecidos. O vox populi difundiu a nova con velocidade de vértixe. Santiago, cidade universitaria, cunha elevade porcentaxe de poboación xove e alegre, celebrou aquel inesperado acontecemento como se merecía. A xente precipitouse ao Yago, ante o cal formáronse ringleiras interminabeis. Autobuses especiais transportaban espectadores de tódala rexión, atraidos polo tam-tam popular.
Ao cabo, as autoridades da cidade cairon na conta. A película foi retirada fulminantemente. Daquela, porén, a versión non censurada de Las Melancólicas batera en poucos días o récord de frecuentación na capital galega."