Enriba do coche

A viaxe duraba dúas horas: saíase de Vigo pola Avenida de Madrid e subíase pola Acelerada ata o Meixueiro. No Porriño pasabamos por riba dunha ponte que deixaba abaixo ducias de caravanas. Antes de Fontefría pasábase polo medio da Lamosa, e xusto antes da Cañiza había ao fondo dunha recta e antes dunha curva á esquerda unha nave industrial cun telladiño de plástico verde que tiña por nome A Ponderosa, como o nome da finca daquela serie que tanto lle gostaba aos meus irmáns. O máis bonito era chegar a Ribadavia, e deter o 1.500 no paso a nivel porque ía pasar o tren.
Nas primeiras lembranzas que teño destas viaxes non iamos durmir a Ervedelo e dirixiamonos directamente a Velle, onde nas reviravoltas pasada A Loña meu pai trocaba a potencia dos focos segundo viñeran ou non coches de fronte noso. O Seat 1.500 tiña o cambio de marchas nunha palanca que lle saía do tronco do volante, o asento dianteiro era corrido e, sentíndoo moito, non son capaz de dizer máis nada de el.
De Velle gardo agora o recendo dos afumados do tío Nicanor, e o seu infinito cariño, que provoca que aínda hoxe, no supermercado, me achegue aos queixos San Simón; ou o cheiro estrano a palla húmida. No salón dábame medo o grande reloxio de parede, cos pesos detrás do cristal, que seica trouxo meu avó da Habana. Alí presidía a casa a foto do meu curmán, morto de súpeto na mocedade un ano antes de eu nacer; e un pergameo que lembraba ao meu tío morto en Grado, na Guerra Civil.
Na foto estou eu enriba do coche, no campo de Quintela. Non sei cantos anos podía ter, pero no fondo máis profundo da memoria fica unha lene pegada do intre no que me colocaron alí para tirar a fotografía.
Non pasou tanto tempo, ¿ou si?, pero aquela casa mudou por completo, por fora e por dentro. Xa non vive nin o tío nin o pai; o coche e o reloxio tamén desapareceron e a única probable pervivencia refírese as fotografías. A viaxe dura hoxe menos dunha hora.

Velle é o lugar das lembranzas da matanza e da vendima, do reencontro ledo das persoas que se querían e que alonxadas polo traballo voltaban á casa para colaborar no ben común. O ritmo da vida, hoxendía, xa non permite aquelas xuntanzas e xa non hai ocasión das festas agrícolas como as matanzas ou vendimas, debendo agardar a vodas ou funerais para as reunións familiares.

Non quero utilizar as lembranzas como dosificación da melancolía ou como dose da tristeza causada polo paraiso perdido que de certo nunca existiu. Quero ollar no pasado porque a memoria acompáñame na vida - de feito, somos a nosa "memoria" -, e para mirar adiante é util saber de onde partimos; máis se cadra no meu caso, fillo serodio e benxamín, sen xeración familiar onde me asentar.

Non quito ollo ao calendario a todas horas, e non vexo pasar o tempo que falta para chegar ao intre das vacacións. Estou absolutamente estafado despois dun ano intensísimo, esgotado mentalmente polo pouco traballo feito, polo moito que se deixou por facer, e polos sucesivos trocos - de marzo ata agora - que en nada beneficiaron o laboro meu. E nesta situación ao carón da resistencia física viro a cabeza atrás e volvo ver un neno subido a un coche no mesmo lugar no que os seus devanceiros viviron trescentos anos antes.